Karizma Bir Şehir Efsanesi midir?

Kalabalık bir toplulukta, biri aniden bulunduğunuz ortama girer ve tüm bakışları üzerine toplar, bir anda ilgi odağı olur, insanlar onunla tanışmak ve konuşmak için çabalarlar ve anlattıklarını can kulağı ile dinler. Bill Clinton kadar çekici ya da Steve Jobs kadar etkileyici olmak doğuştan gelen bir özellik midir yoksa sonradan öğrenilebilir mi?  Çoğumuz ‘bir insanda ya karizma vardır ya da yoktur’ diye biliriz. Karizmatik insanları doğuştan şanslı olarak nitelerken aynı zamanda bu şansa neden kendimiz sahip olmayalım ki. ‘O sizin çok beklediğiniz terfiyi alan, o büyük müşteriyi bağlayan ya da en çok sizin hak ettiğinizi düşündüğünüz yüksek maaşı alanların sizden ne farkı var?’ Şayet öğrenmeye hevesliysek, size iyi bir haberim var, karizma bir efsane değil, sonradan öğrenilebilir bir davranış şeklidir.

    Karizma, birçok alanda başarı için kritik bir faktörü ve kişisel markalaşmanın da en önemli unsurlarından biridir. İş dünyasında, iletişimde ve liderlikte karizma, diğerlerini etkileme ve iş birliği yapma yeteneğini ifade eder. Karizma, insanların senden hoşlanmasını, sana güvenmesini ve senin tarafından yönlendirilmesini sağlar. Etkileyici bir karizmaya sahip olan güçlü kişisel markaların, önünde daha fazla romantik seçenek oluyor, daha fazla kazanıyor ve iş hayatında daha fazla tercih ediliyorlar.

    Amerikan Heritage dergisinin, Kasım 2005’te yayınlanan sayısından alıntıladığım ve Redbook editörü Robert Stein tarafından aktarılan bir hikayede, Marilyn Monroe, bir iddiasını ispatlamak istiyordu. 1955 yılında New York’ta sıcak bir yaz günü Marilyn editör ve fotoğrafçıyla kalabalık kaldırımlarda yürüyerek Grand Central  Tren İstasyonu’na girdi ve kalabalık arasında treni beklerken hiç fark edilmedi, trene binip, iki vagon ilerleyip oturunca da kimse onu tanımadı. Marilyn, isterse göz alıcı Marilyn Monroe, isterse sıradan Norma Jean Baker olabileceğini, sadece buna karar vermesinin yeterli olacağını göstermek istiyordu. Metroda oturan Norma Jean idi. Ama kalabalık New York kaldırımlarına çıktığında yine büyüleyici yıldız Marilyn’e dönüşmeye karar vermişti. Fotoğrafçısına “Onu görmek ister misin?” diye sordu. Fazla belirgin bir hareket yapmadan sadece saçlarını kabarttı, baygın bakışları ve büyüleyici gülümsemesi ile poz verdi.  Bu davranışıyla aniden büyülü bir görüntüye büründü ve zaman durdu. Etrafını insanlar sarmaya başladı, hayretler içinde yıldıza bakıyorlar, birbirlerini dürterek onu gösteriyorlardı. Marilyn bir anda hayranlarının arasında kaybolurken, fotoğrafçı telaş içinde onu itiş kakış arasından çıkarmayı başarmıştı. 

    En karizmatik süper star bile bir an karizmasını düğmeye basar gibi kapatabiliyor ve tamamen görünmez olabiliyordu. Karizmayı yeniden devreye sokmak için sadece beden dilini değiştiriyordu.

Son yıllarda kapsamlı araştırmaların gösterdiği ‘karizma sözlü olmayan davranışların bütünüdür.’

Bu etkileyici olay, karizmanın sadece fiziksel görünüşle sınırlı olmadığını, aynı zamanda bir tutum, bir duruş ve iletişim tarzı olduğunu gözler önüne sermektedir. Karizma, sözsüz iletişim yoluyla diğer insanlarla bağlantı kurma sanatıdır. Beden dili, mimikler, göz kontağı ve ses tonu gibi unsurlar, karizmanın oluşturulmasında kritik bir role sahiptir. Bir kişinin karizmatik olup olmadığını belirleyen şey, onun ne söylediği kadar, nasıl söylediği ve beden dilini nasıl kullandığıdır.

Karizma Nedir?

Karizma, bir kişinin başkaları üzerinde ayırt edici bir etki yaratan özel bir çekiciliğe sahip davranışlar sergileme yeteneği olarak geçiyor, literatürde.Karizma, liderlik, iletişim, etkileme ve ilişki kurma yeteneği gibi birçok farklı alanda işe yarayabilir. Karizma sahibi kişiler, genellikle diğerlerinin dikkatini çeker ve insanlar arasında olumlu bir etki bırakırlar. Karizmatik olmayı öğrenmek ve içselleştirmek için ‘davranışsaldan’, ‘bilişsele’, ‘nörobilimden’, ‘meditasyona’ kadar birçok disiplinden, faydalanarak bir girişimci ,bir lider adayı, bir yönetici veya bir çalışan olarak yaptığımız yatırımın en yüksek geri dönüşünü alabiliriz. İşlerimizin ve kendimizin nasıl fark edileceğini sağlayacak birçok yöntemi 'kişisel markalaşma' yöntemleri ile öğrene biliriz. Bu yöntemlere ve uygulamalara geçmeden önce karizmatik olarak tanımlanan kişilerin davranışlarına bir göz atarsak, hangi güçlü kişisel markalarla eşleştiğini de tahmin edebiliriz.

Karizma, aynı zamanda empati ve anlayış ile de yakından ilişkilidir. Karizmatik insanlar, diğer insanların duygularını anlar ve onlarla empati kurabilir. Bu, onların diğer insanlarla güçlü ve anlamlı bağlantılar kurmasını sağlar. Empati, insanların size güvenmesini ve sizi daha yakından tanımak istemesini sağlar. Bu nedenle, karizma sadece dışa dönük ve çekici olmakla ilgili değildir; aynı zamanda içsel bir anlayış ve başkalarına karşı duyarlılık gerektiriyor.

Peki, karizmayı geliştirmek mümkün mü? Evet, karizma üzerine yapılan araştırmalar, karizmatik olmanın öğrenilebilir bir beceri olduğunu göstermektedir. İletişim becerilerinizi geliştirerek, beden dilinizi daha etkili bir şekilde kullanarak ve empati yeteneğinizi artırarak karizmanızı güçlendirebilirsiniz. Bu, zaman ve pratik gerektiren bir süreçtir, ancak sonuçlar hayatınızın birçok alanında olumlu bir etki yaratabiliyor.

Karizma, sadece kişisel yaşamda değil, profesyonel yaşamda da büyük bir avantaj sağlıyor. Liderler, çalışanları motive etmek ve onları bir amaç uğruna bir araya getirmek için karizmatik olmalıdır. Karizmatik liderler, vizyonlarını açık ve etkileyici bir şekilde ifade edebilir, takımlarına ilham ve güven verebilir. Bu, iş dünyasında başarıya ulaşmanın anahtarlarından biridir.

Karizmatik Davranışların Özellikleri

Karizmatik insanların sahip olduğu belirgin davranışları ve özellikleri ele alalım. Empati, olumlu enerji, etkili iletişim, kendine güven ve inanç gibi özellikler karizmanın temelini oluşturarak güçlü bir kişisel marka inşasına imkan veriyor.

• Empati ve İş birliği: Karizmatik insanlar, başkalarının duygularını anlama ve iş birliği yapma yeteneklerine sahiptir. İnsanları anlayarak onların ihtiyaçlarını karşılarlar ve takım çalışmasını teşvik ederler. Örnek olarak Yemek Sepeti’nin CEO’su Nevzat Aydın’ın şirketin satışından aldığı paranın 27 milyon dolarını çalışanlarına dağıtmasını verebiliriz. Bir röportajda ‘neden böyle yapıyorsunuz?’ sorusuna, ‘Çünkü ortada bir başarı varsa bunu hep birlikte gerçekleştirdik’ cevabını vererek, ‘karizmatik liderlik’ kavramını kendi kişisel markasının ‘eşsiz bir vaadi’ olarak ortaya koydu.

• Olumlu Enerji ve İyimserlik: Karizmatik insanlar genellikle pozitif bir enerji yayarak çevrelerini etkiliyorlar. İyimser bir bakış açısına sahip olurlar ve olumlu bir atmosfer yaratırlar. Ülkenin en önemli sanayici ve iş insanlarından Sakıp Sabancı vefatının üzerinden 20 yıl geçmesine rağmen toplumun gösterdiği sevgi ve vefa hiç eksilmedi. Samimiyeti, açık yürekliliği, pozitif yaklaşımı ve tükenmek bilmeyen enerjisiyle Sakıp Sabancı her zaman takdir edildi. ‘Karizmatik liderlik’ duruşunu, Kayseri şivesiyle yaptığı esprileri ile ‘özgün’ olarak ortaya koyuyordu.

• Etkili İletişim: İyi bir iletişimci olarak, karizmatik insanlar duygularını ve düşüncelerini açıkça ifade ediyorlar. Hem sözlü hem de sözsüz iletişimde güçlüdürler. Prf. Dr.Türkan Saylan,  kurmuş olduğu ‘Cüzzamla Savaş Derneği’ ve ‘Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’ ile birlikte hem hastalıkla ilgili mücadele hem de olanaksızlıklar içindeki kız çocuklarının eğitimi için insanlara ulaşabildi, onları bağışçı ve destekçi olmaya ‘ikna eden’ güçlü bir iletişimci olarak  aynı zamanda, ‘Uluslararası Gandhi Ödülü’ aldı.

• Kendine Güven ve Duruş: Karizmatik insanlar kendilerine güveniyor ve genellikle kendilerini açıkça ifade ediyorlar. Kararlı ve güçlü bir duruş sergiliyorlar. Türkiye A Milli Voleybol Takımı kaptanı Eda Erdem’in Dünya Kupası maçındaki ‘özgüvenli beden dili’ ve ‘güçlü duruşu’ karizmatik liderliğin en güzel örneğidir.

• İnanç ve Vizyon: Karizmatik liderler, büyük bir inanç ve vizyona sahip oluyorlar. Bu vizyonu takip edenlerle birlikte başkalarına ilham veriyorlar. 60 yıl önce, Washington’daki Lincoln Anıtı’nda  Dr.Martin Luther King , “Benim bir hayalim var (I have a dream)” diye yaptığı konuşmaya 200 bin kişi katıldı ve bu konuşmadan sonra gelişen siyasi hareket, sonraki yıllarda siyahların haklarını güvence altına alan önemli yasa değişikliklerinin gerçekleşmesini sağladı.

Karizmatik kişilerin davranış özelliklerinin cinsiyet, kültür, meslek, eğitim gibi unsurlardan bağımsız olarak benzer kişilik özellikleri bulunuyor.

Günlük hayatınızda karşılaştığınız "karizmatik" olarak tanımladığınız kişilerin iş alanı, kültürü, cinsiyeti ve farklı kişilik özelliklerine rağmen yukarıdaki unsurları taşıyıp taşımadığına göre zihninizde "karizmatik" algısı yaratıp yaratmadığını gözden geçirebilirsiniz. Konuyu daha derinlemesine düşünmek üzere sizi Jeff Bezos'un ünlü cümlesiyle sizi baş başa bırakıyorum; 'kişisel markanız, siz odadan çıktıktan sonra arkanızdan konuşulandır' demiş.